آشنایی با بام ایران

آشنایی با بام ایران

استان چهار محال و بختیاری یکی از استانهای کم وسعت کشور و مرکز این استان شهرکرد است. این استان با گستره ای برابر با ۱۶٫۴هزار کیلومترمربع یک درصد از کل وسعت ایران را دارد و بیست و دومین استان کشور از نظر پهناوری به حساب می آید. استان چهار محال و بختیاری از جمله بخش های کوهستانی فلات مرکزی ایران محسوب می شود. این استان با ۲۰۶۶ متر ارتفاع از سطح دریا بلندترین مرکز استان کشور ایران است. میانگین ارتفاع در استان چهار محال و بختیاری حدود ۲۱۵۳ متر است و به همین خاطر استان چهار محال و بختیاری را «بام ایران» می دانند. امروز می خواهیم با یک سفر مجازی دیگر در کنارتان باشیم. با سایت گردشگری جیران آشنایی با بام ایران که در شهرکرد قرار دارد را همراه ما باشید.

استان چهار محال و بختیاری ظرفیت بالایی برای گردشگری طبیعی ایران دارد

بر پایه آخرین بخش بندی سیاسی کشور، استان چهار محال و بختیاری دارای ۱۰ شهرستان، ۴۳ شهر، ۲۶ بخش و ۵۱ دهستان است. شهرستان های این استان عبارت اند از شهرکرد، بروجن، لردگان، فارسان، اردل، کوهرنگ، کیار، بن، سامان و شهرستان خان میرزا.

موارد پیشنهادی

• گردش در جنگل راش به همراه تصاویر
• آشنایی با منطقه سادات حسینی – ایذه

منطقه چهار محال همواره از بلوکات اصفهان به شمار می رفته است. مسعود میرزا ظل السلطان، در دو سفر پی در پی خود به چهار محال، آن را بلوکی سرد، بسیار آباد، پرنعمت و پرجمعیت، با چراگاه های سبز و خرم و چمن های زیاد و آب فراوان وصف کرده و افزوده چهار محال مشهور به هند کوچک است و بهترین بلوک اصفهان پساز لنجان به شمار می رود. چهار محال و بختیاری تا پیش از سال ۱۳۳۲ شمسی در قالب شهرستان شهر کرد و بختیاری از شهرستانهای استان اصفهان به شمار می آمد. در این سال، شهرستان شهرکرد از استان اصفهان جدا شد و به عنوان فرمانداری مستقل بختیاری و چهار محال در تقسیمات سیاسی کشور قرار گرفت. در دهه ۱۳۳۰، با تغییر رویکردهای حکومت فرمانداری مستقل بختیاری و چهار محال در سال ۱۳۳۷ به فرمانداری کل ارتقا می یابد و در گستره آن فرمانداری های تازه بروجن و نیز بخش های نو شوراب و گندمان ایجاد می شوند. در نهایت، در مصوبه سال ۱۳۵۲ هیئت وزیران، فرمانداری کل چهار محال و بختیاری به استانداری چهار محال و بختیاری ارتقا یافت.

منبع غنی آب

زردکوه دومین کوه بلند رشته کوه زاگرس (پس از کوه دنا) در این استان قرار گرفته است. به علت ماهیت کوهستانی مرتفع استان که در مسیر بادهای مرطوب سیستم های مدیترانه ای قرار داشته و موجب صعود و تخلیه بار این سامانه ها می شود، چهار محال و بختیاری دارای بارش نسبتا مناسب است به حدی که این منطقه با وجود داشتن تنها یک درصد از مساحت ایران، ۱۰ درصد از منابع آب کشور را در اختیار دارد. ریزش های جوی و برف و باران در کوه های این استان منشأ معروف ترین رودخانه های دایمی جنوب غربی و مرکزی ایران یعنی کارون و زاینده رود هستند و آبخیزهای این دو رودخانه به ترتیب ۱۳هزار و ۸۰۰ و ۲هزار و ۷۲۰ کیلومتر مربع می شوند. زاینده رود تنها رودخانه دایمی فلات مرکزی ایران و کارون نیز بزرگترین رودخانه ایران است. اما برخی کارشناسان معتقدند که به سبب سد سازی های فراوان و انتقال نادرست آب به استان های یزد و اصفهان و کرمان این دو رودخانه دایمی در معرض تهدید قرار گرفته اند.

استان چهار محال و بختیاری به دلیل ویژگی های خاص طبیعی دارای رودخانه های فراوانی است. ۲۰ رودخانه دایمی در مجموع به طول ۹۰۵ کیلومتر در این استان جریان دارند. نزدیک به ۸۳ درصد از مساحت استان در حوزه آبریز کارون قرار دارد که بیشتر از نقاط کوهستانی و سخت گذر سرچشمه گرفته است. جریان این رود در کنار کوه و جنگل های بلوط چشم اندازهای بدیعی را خلق می کند. بیشترین میزان تأمین آب رودخانه و سد زاینده رود نیز در حوزه این استان واقع است. تمامی مسیر حاشیه رودخانه زاینده رود دارای مناظر زیبا و باغ های سرسبز است. از مهم ترین رودخانه های این استان می توان به رودخانه بازفت، کوهرنگ، سراب، دره سیر، کیار، سبزکوه، ونک، خرسان و ارمند (حوزه آبریز رودخانه کارون) و توف سفید، دیمه، زری کوهرنگ و دره قاضی (در حوزه آبریز رودخانه زاینده رود) اشاره کرد.

علاوه بر رودخانه ها، بیش از ۱۰۰ چشمه نیز در استان جریان دارد که فضای هر کدام زیبایی خاصی به منطقه بخشیده و امکانات قابل توجهی را برای صنعت گردشگری فراهم آورده است. از مهم ترین چشمه های استان می توان به چشمه دیمه، پیرغار، سردآب، سرخون، برم لردگان، چشمه سندگان، دره عشق، سیاسرد، مروارید، دزداران و کوهرنگ اشاره کرد تالاب های استان نیز از جاذبه های با ارزش طبیعی و منحصر به فرد منطقه است که دارای اهمیت گردشگری هم هستند. تالابها رطوبت نسبی منطقه را بالا می برند و مامن مناسبی برای تجمع پرندگان و به خصوص پرندگان مهاجر فراهم می آورند. از مهمترین تالاب های استان می توان به تالاب بین المللی چغاخور، تالاب سولگان و تالاب گندمان اشاره کرد. همچنین در این استان آبشارهای بسیار زیادی وجود دارد که می توان به آبشار آتشگاه، بابافرج و گاهکده در شهرستان لردگان، آبشار لندی و زرد لیمه در شهرستان اردل، آبشار پیرغار در شهرستان فارسان، آبشار دره عشق، کرودی کن ، برنجگان و چنجوله در شهرستان کیار، آبشار تونل کوهرنگ شیخ علیخان، دره رزگه، نیاکان، دره شیخ عالی، دم تنگ تبرک علیا و بازفت در شهرستان کوهرنگ اشاره کرد.

در استان چهار محال و بختیاری چشمه های مختلفی نیز وجود دارد که علاوه بر ایجاد جاذبه های گردشگری و زیبایی های طبیعی، زمینه مناسبی را برای ایجاد کارخانه های آب معدنی فراهم کرده است.

برخی چشمه های بزرگ و معروف این استان عبارت اند از چشمه دیمه، چشمه زنه هفشجان، چشمه شلمزار معروف به دریاچه، چشمه کوهرنگ، چشمه مایک، چشمه برم، چشمه های مولا و سرداب، چشمه سیاسرد، چشمه آب سرده و چشمه پیرغار.

گردشگری طبیعی

استان چهار محال و بختیاری یکی از مهم ترین مقاصد اکوتوریسم پا گردشگری طبیعی یا به زبان ساده طبیعت گردی ایران است و سالانه گردشگران زیادی را به خود جلب می کند. هم جاری بودن دو رودخانه بزرگ کشور در این استان و هم وجود کوههای فراوان در آن باعث شده که جاذبه های طبیعی این استان بسیار زیاد باشند. وجود کوههای مرتفع و برف گیر همچون زردکوه، سبزکوه، هفت چشمه، کوه کلار، هزار دره، سفیدکوه، جهانبین و کوه ریگ از عوامل مهم در تعدیل آب وهوا و همچنین به وجود آمدن چشم انداز های زیبای طبیعی و جاذبه های مهم گردشگری در این استان شده است. این استان که در حدود ۷۶ درصد آن را کوه ها و تپه ها و ۲۴ درصد آن را دشتهای آبرفتی و فلاتها تشکیل میدهد، تحت تاثیر بادها و توده های هوای غربی ایران قرار دارد و دارای شش اقلیم است. این استان همچنین به سبب ویژگیهای خاص طبیعی دارای رودخانه های فراوانی است. ۲۰ رودخانه دایمی همچون گردنبند فیروزهای زینت بخش استان است و با جریان در رگهای آبی کشور طراوت، آبادانی و حیات را در مسیر کوچ خود به استانهای دیگر به ارمغان می برند. ضمن اینکه مسیر طولانی رودخانه بازفت در کنار متراکم ترین و دست نخورده ترین محدوده جنگلی روز به روز ارزش طبیعت گردی و زیست محیطی منطقه را بیشتر می کند.

مساحت مجموعه مناطق محیط زیست طبیعی استان شامل پارک ملی، رودخانه های مناطق حفاظت شده، تالاب ها و اثر ملی طبیعی برابر است با بیش از ۱۵۵ هزار هکتار که رقم بسیار بزرگی است و ۱۲ . ۵ درصد از مساحت استان را به خود اختصاص داده که نشان از قابلیت های بالای گردشگری طبیعی این استان دارد. مناطق حفاظت شده و شکار ممنوع نظیر قیصری، شیدا، هلن، سبزکوه، تنگ صیاد و جنگل های بلوط با چشم اندازهای بی نظیر تنها بخشی از این بهشت به شمار می آید. همچنین ثبت دو ذخیرگاه زیست کره تنگ صیاد و سبزکوه به عنوان یازدهمین ذخیره گاه زیست کره ایران در شبکه جهانی ذخایر زیست کره یونسکو، اهمیت و ارزش طبیعی این استان را دوچندان کرده است.

در کنار این جاذبه های طبیعی، حضور عشایر کوچنده در دامنه های سبز زاگرس بکرترین منظره از زندگی بشر در عصر مدرن را به تصویر کشیده که میتواند هر طبیعت گرد یا اکوتوریستی را به وجد آورد و گردشگران را از فرسنگها فاصله به این منطقه بکشاند. اما این ظرفیت مهم که می تواند صنعت سبز گردشگری کشور را متحول کند، سال هاست مغفول مانده و جای یک برنامه راهبردی که بتواند این ظرفیت ها را به نحو شایسته ای شکوفا کند، خالی است. در واقع نه تنها تاکنون تحولی در حوزه گردشگری این استان شکل نگرفته بلکه بسیاری از ذخایر طبیعی این استان در مسیر نابودی قرار د و چنانچه به این موضوع توجه لازم نشود بهترین ذخیره گاههای طبیعی نظیر جنگل ها وگونه های جانوری و گیاهی خود را از دست میدهیم.

هرچند خبرگزاری ایرنا گزارش کرده که به گفته مسئولان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری اقداماتی در راستای پاگرفتن بوم گردی در استان انجام گرفته اما کارشناسان بر این باورند که هنوز اراده ای برای فعلیت بخشیدن به ظرفیت های گردشگری استان شکل نگرفته و اقدامات مقطعی و بدون یک برنامه جامع نمی تواند ما را به هدف خود برساند. چهار محال و بختیاری با وجود چنین ظرفیت های بزرگی هنوز از آن با عنوان یک استان محروم و کمتر برخوردار یاد میشود و رکوردزنی این استان در شاخص هایی نظیر نرخ تورم، بیکاری و فلاکت گواهی بر این ادعا است. سال هاست که بسیاری از کارشناسان و صاحب نظران بر لزوم توجه به گردشگری طبیعی به عنوان مزیت رقابتی این استان در حوزه جذب گردشگر تاکید دارند و بر این باورند که تحقق توسعه پایدار در این استان با بهره گیری از این ظرفیت امکان پذیر است اما تاکنون حرکت اثرگذار و شتاب دهنده ای در این حوزه شکل نگرفته است. بیشک بخشی از این چالش به نبود زیرساخت های مناسب نظیر راههای هوایی، زمینی و ریلی، اماکن تفریحی و اقامتی و خدمات گردشگری مربوط میشود و بخش دیگری از آن به نحوه مدیریت این حوزه باز می گردد.

بیشتر بخوانید: رژیم غذایی مناسب افرادی با کبد چرب