آشنایی با روستای زیبای ابیانه
شاید شما نیز نام روستای ابیانه به گوشتان خورده باشد. روستایی که کوه و کویر را با هم دارد و تاریخ و معماریش گردشگران را به شگفت وا می‌دارد. مدت‌هاست که گردشگران خارجی به دیدن آن می‌آیند اما برای گردشگران داخلی کمتر به چشم می‌آید. بسیاری ابیانه را بندرگاهی در حاشیه‌ی کویر می‌دانند چرا که بیش از هزار سال است مردمانش متأثر از دو فرهنگ کویر و کوهستان هستند. آشنایی با روستای زیبای ابیانه را از سایت گردشگری جیران همراه باشید.
موارد پیشنهادی
روستای ابیانه کجاست ؟
این روستا از توابع شهرستان نطنز در استان اصفهان است و در مسیر آزادراه شماره‌ی ۷، که همان آزادراه تهران-اصفهان است، قرار دارد. بنابرین از اکثر نقاط کشور باید به کاشان یا اصفهان سفر کنید و سپس با طی کردن این بزرگراه به ابیانه، که در میانه‌ی راه قرار دارد برسید.
از استان‌های شمالی و شمال غربی ایران باید ابتدا به کاشان سفر کنید (در راه خود می توانید از باغ فین کاشان که یک باغ ایرانی است، بازدید نمایید) و سپس ۵۰ کیلومتر به سمت جنوب برانید تا خروجی ابیانه را ببینید. از استان های جنوب غربی کشور نیز ابتدا باید به اصفهان بروید و برروی آزادراه شماره ۹، به سمت شمال ۴۵ کیلومتر برانید تا به آزادراه شماره ۷ برسید و ادامه‌ی مسیر به سمت شمال تا سر خروجی ابیانه، ۱۲۰ کیلومتر است.در راه خود می توانید از اصفهان بازدید نمایید .
از استان‌های جنوبی و شرقی نیز لازم است بزرگراه شماره‌ی ۷۱ که همان بزرگراه شماره‌ی ۷۱ است را به سمت شمال برانید تا پس از عبور از شهرهای نایین و مهاباد در استان اصفهان، به خروجی ابیانه برسید. از سر این خروجی که با تابلو کاملاً مشخص است تا خود روستا مسیری آسفالته را باید ۳۵ کیلومتر طی کنید تا به مقصد سرختان برسید.
ابیانه به چه معناست ؟
ابیانه ؛ نامی‌ست فارسی شده برای واژه قدیمی‌تر ویانا. ریشه‌ی نام ویانا به زبان بومی مردم روستا برمی‌گردد که هنوز نامی برای آن انتخاب نشده بود. اما بررسی‌های زبان‌شناسی نشان می‌دهد زبان مردم ابیانه به کردی و آذری باستان نزدیک است. مردم روستا، ابیانه را وی‌یانه می‌خوانند، که به معنای بیدستان و یا سرزمین بید است. شاید در گذشته این منطقه سراسر پوشیده از جنگل بید بوده است، اگرچه امروز نشانی از جنگل بید نیست.
چرا ابیانه یک روستای توریستی است ؟
تمام اطراف ابیانه را بیابان محاصره کرده اما نمی‌توان روستایی را که در ارتفاع ۲۲۰۰ متری قرار دارد و از بلندترین مناطق مسکونی ایران است، بیابانی نامید. این روستا در حاشیه‌ی کوه بلند کرکس قرار دارد، کوهی که به قول حمدالله مستوفی آنقدر بلند است که کرکس بر فرازش نمی‌رود. آب‌وهوای سرد و ارتفاع بالا سبب شده ابیانه روندی نسبتاً متفاوت در تکامل زبان، فرهنگ و حتی معماریش داشته باشد.
برای آنانکه اولین بار به ابیانه می‌آیند، بیش از هر چیز چشم‌انداز روستایی خانه‌ها جذاب است، چرا که معماری در ابیانه، سبک و سیاقی متفاوت با دیگر روستاهای ایران دارد. نمای خانه‌ها یک‌دست سرخ است چرا که ساکنان با خاکی سرخ‌رنگ که از معدنی در نزدیکی روستا به دست می‌آید، نمای خانه‌شان را تزیین می‌کنند. در چرایی اینکار افسانه‌سرایی‌های بسیاری شده است، اما هرچه که باشد، اینک ابیانه به آن مشهور و زیباست.
در ابیانه خانه‌ها در چند طبقه ساخته شده‌اند که گاه درمیان آن‌ها خانه‌های چهار طبقه نیز دیده می‌شود. وسعت کم روستا در کنار شیب بالای دامنه‌ی کوه، باعث شده این نوع معماری در ابیانه رواج یابد. کوچه‌ها معمولاً تنگ و تاریک است و قدم زدن در آن‌ها حس سفر در زمان را تداعی می‌کند، خصوصاً که ابیانه روستایی تاریخی است و از چهار دوره تاریخی ساسانی، سلجوقی، صفوی و قاجار آثاری تاریخی در خود جای داده است. تاریخ ابیانه نشان می‌دهد که روستا مکانی محبوب و ایده‌آل برای زندگی بوده چرا که در ۱۵۰۰ سال اخیر پیوسته مسکونی بوده است. به طور سنتی تمام خانه‌ها در ابیانه دارای ایوان و طارمی در نمای خارجی خود هستند که این ویژگی باعث جذابیت بیشتر و تنگ‌تر شدن کوچه‌ها شده است.
طارم یا داروزین به ستونی کوچک گفته می‌شود که در ساختمان حکم نرده را دارد و به منظور جلوگیری از سقوط افراد و اشیا نصب می‌شود اکثر اتاق‌ها پنجره‌هایی دارند که برای باز شدن بر روی پاشنه نمی‌گردند، بلکه بالا می‌روند که در معماری ایرانی بدان اُرُسی هم گفته می‌شود. ارسی‌ها زیبایی خیره‌کننده‌ای به خانه‌های روستا بخشیده است اما متأسفانه در سال‌های اخیر بخشی از آن‌ها با پنجره‌های فلزی جایگزین شده‌اند. ز
یبایی خانه‌های ابیانه به اینجا ختم نمی‌شود. بسته به اینکه خانه در کدام عهد ساخته شده، معماری متفاوتی دارد و در کل در ابیانه سه نوع معماری سلجوقی، صفوی و قاجاری به چشم می‌خورد. صُفه از عناصر اصلی معماری ابیانه به شمار می‌رود که با تغییر سبک معماری در دوره‌های مختلف، همچنان جزء جدایی ناپذیر خانه‌های ابیانه بوده است. اکثر خانه‌ها در ابیانه فاقد حیاط هستند و صفه جایگزین آن شده است.
صفه به حیاطی مسقف گفته می‌شود که در اندرونی قرار دارد و اتاق‌ها پیرامون آن ساخته می‌شوند. از صفه‌ها برای برگزاری مراسم‌های محلی نیز استفاده می‌شده است. ویژگی دیگر خانه‌های ابیانه دو درب بودن آن‌هاست، درب سمت راست که کوبه‌ای چکشی شکل دارد و مخصوص ورود آقایان بوده و در سمت چپ که کوبه‌ای حلقوی دارد و مخصوص ورود خانم‌ها بوده. درها از هم تفکیک شده‌اند تا صاحب خانه بداند، آنکه در می‌زند محرم است یا نامحرم.
جاذبه های تاریخی درون ابیانه
این روستا چندین اثر تاریخی با ارزش دارد که برخی از آن‌ها را با هم مرور می‌کنیم:
آتشکده هارپاک
این آتشکده که در سه طبقه ساخته شده، در زمان خود بسیار باشکوه و مورد احترام بوده است و اینک تنها سرسرای طبقه سوم باقی مانده است. گنبد چهارطاقی در طبقه سوم هنوز هم باقیست و خوشبختانه توسط سازمان گردشگری بازسازی شده است. این آتشکده در محله‌ی میان‌ده و در کنار ساباتی زیبا قرار دارد. سابات به قسمتی از کوچه گفته می‌شود که توسط اتاقی از خانه‌های اطراف مسقف شده و خاص مناطق کویری ایران است. هارپاک تنها اثری است که از دوره ساسانیان در روستا به جا مانده است.
دژهای ابیانه
ابیانه سه قلعه‌ی بزرگ دارد که قدمت ساخت آن‌ها به دوران قاجار برمی‌گردد. اگرچه این قلعه‌ها در زمان خود به منظور دفاع مردم در مقابل راهزنان ساخته شده‌اند اما این روزها از نقاط دیدنی روستا هستند. این سه قلعه عبارتند از: قلعه تخت هامان که از همه بزرگ‌تر است و در محله یوسمون قرار دارد، قلعه هرده که در محله هرده قرار دارد و قلعه پاله که به محله پل تعلق دارد.
مساجد ابیانه
اگر یزد را شهر مساجد بنامیم بی‌شک این روستا را باید روستای مساجد نامید. از همه قدیمی‌تر و زیباتر مسجد جامع ابیانه است که در قرن پنجم هجری ساخته شده و در طول تاریخ چندین بار بازسازی شده است. گنبد مسجد قدیمی‌ترین بخش سازه است که از زمان سلجوقیان تا کنون سرپاست.
مسجد دیگر پرزله نام دارد که معماری زیبا و قدمت بالا، آن را به مکانی دیدنی تبدیل کرده است. قدمت این مسجد به زمان ایلخانیان برمی‌گردد و در دوران صفویه و قاجار در آن تعمیراتی صورت گرفته، گویند شاه اسماعیل صفوی در این مسجد نماز خوانده و هدایایی به این مسجد داشته است. مسجد یوسمون هم در قدمت و اصالت چیزی کم ندارد و ساخته دست هنرمندان صفوی است. جمعاً در روستای ابیانه، یازده مسجد وجود دارد که نشان از تعلق خاطر اهالی به مذهب و دین‌شان دارد.
صومعه هینزا
هنوز مشخص نیست که این مکان در عالم واقع به چه خاطر برای مردم محلی مقدس است اما گفته می‌شود که یکی از سادات در آن پناه گرفته و چند شبی را در آن سپری کرده است. اما بررسی‌های بیشتر خبر از قدمت بالای این مکان می‌دهند، آن طور که گویا در روزگار باستان معبدی برای آناهیتا الهه آب بوده است. این صومعه در بین دره باریکی و در شکاف کوه قرار دارد و بازدید از آن می‌تواند خالی از لطف نباشد.
گذشته از دیدنی‌های تاریخی، ابیانه طبیعتی زیبا دارد و هر گوشه آن سوژه نابی برای عکاسی است. چشمه‌های متعدد که از کوه‌های اطراف سرچشمه می‌گیرند، باعث شده ابیانه سبز و خرم باشد. ابیانه در محاصره بیابان است و چون زمردی سبز در میانه خشکی می‌درخشد. همچنین چشم‌انداز ابیانه به کوه کرکس بسیار زیباست و بی‌شک یکی از دلایل انتخاب این نقطه برای ایجاد این روستای جذاب، آب‌وهوایی دلنشین است که از حضور این کوه بدست می‌آید.
چه وقت به ابیانه برویم ؟
دیدگاه ما در کی سفر این است که تمام مناطق ایران در تمامی فصل‌ها زیبا و دیدنی است. ابیانه به عنوان یکی از معروف‌ترین روستاهای ایران نیز از این قاعده مستثنا نیست. در فصل تابستان و ماه تیر، دمای هوا در این روستا بالا می‌رود و تا حدود ۳۵ درجه می‌رسد و در زمستان نیز دمای آن ممکن است به زیر صفر نیز برسد. بنابرین اگر علاقه‌مند به این دو نوع هوا نیستید، مقصدی دیگر را در این فصل‌ها انتخاب کنید.
اما هوای معتدل بهاری و طوفان رنگ‌ها در فصل پاییز ابیانه را بسیار به شما توصیه می‌کنیم. همچنین در هنگام بارش برف در فصل زمستان نکته‌ای که در مورد ابیانه باید به آن توجه داشته باشید، این است که رنگ سرخ خانه‌ها در کنار رنگ سفید زمین و کوه‌ها، چشم‌ها را خیره‌ی خود می‌کند تا نه‌تنها همنشینی این رنگ‌ها شما را حیرت‌زده کند، بلکه همنشینی آثار انسان ساخت و بارش نعمت خداوندی نیز یک جاذبه‌ی بصری دیگر باشد.
همان حوالی ابیانه
اگر به این روستا سفر کردید، یادتان باشد آن اطراف دیدنی ها کم نیستند. روستا خود بخشی از شهر زیبای نطنز است. نطنز را همگان با تحفه‌هایش می‌شناسند اما شهر پر از تاریخ و فرهنگ و دیدنی‌ها است. با پنجاه کیلومتر رانندگی می‌توانید خود را به قمصر و عطر خوشش برسانید و در میانه راه قُهرود سرسبز را ببینید. اگر اهل کویرگردی و تماشای آسمان شب هستید، یکی از زیباترین کویرهای ایران در فاصله پنجاه کیلومتری شما قرار دارد، کویر ابوزیدآباد. دیدن از شهر زیرزمینی اویی را نیز فراموش نکنید که همان نزدیکی‌هاست و پر از شگفتی‌ست.
از روستای سرخ دست خالی بیرون نروید !
برخی از سوغاتی های ابیانه خوراکی هستند و برخی دیگر صنایع دستی هستند. کی سفر این ادعا را دارد که در هر دو مورد، ابیانه بهترین‌ها را در اختیار دارد. لبنیات که از دل آب‌وهوای کوهستانی آن بدست می‌آید، در کنار سیب، زردآلو، گردو و بادام سوغاتی‌های خوردنی آن را تشکیل می‌دهند. زیورآلات، گیوه و قالی ابیانه هم مانند سایر نقاط ایران، برخواسته از تفکر و دغدغه‌ی مردم قدیم این منطقه است و هم اکنون نیز در این روستا دیده می‌شود. توصیه‌ی اکید ما در کی سفر این است که در سفر خود سراغ این هنرها را بگیرید تا مردم ترغیب شوند آن را حفظ کنند و به فرزندان خود نیز آموزش دهند.
هزینه های سفر
هزینه ها بیشتر به اقامت و خرید سوغاتی و غذا بر می‌گردد. خوشبختانه از بابت اقامت گردشگران در روستای ابیانه مشکلی وجود ندارد. ابیانه دو هتل سه ستاره دارد. هتل ویونا و هتل ابیانه که هر دو در کسب رضایت مشتریان موفق عمل کرده‌اند. با این حال ممکن است مایل به کمپینگ در طبیعت ابیانه باشید. آب‌وهوای ابیانه اغلب گرم است و کمپ در طبیعت می‌تواند خاطره‌انگیز باشد. در کنار این‌ها برخی از ساکنین منزلی را به گردشگران با هزینه ای کمتر از هتل‌ها اجاره می‌دهند. لذت خواب و استراحت در خانه‌های قدیمی ویونا فراموش‌نشدنی خواهد بود.
سخن آخر
ابیانه بسیار بیشتر از یک روستاست. در ایران انگشت‌شمارند روستاهایی که تا به این حد غنی از تاریخ و فرهنگ باشند. طبیعت، فرهنگ، هنر و ذوق بشری دست به دست هم داده‌اند تا ابیانه، تافته جدا بافته باشد. این روستا از محبوب‌ترین مقاصد گردشگری برای توریست‌های خارجی است و صنعت گردشگری در آن رونق بسیاری دارد. ابیانه گوهری هزار و پانصد ساله است و هر کوچه‌اش قرن‌ها خاطره دارد.. باشد که پاسدارش باشیم.
بیشتر بخوانید: ته چین اسفناج گلستانی
نظرات کاربران