دل درد نوزاد: علت، علائم و درمان‌های خانگی موثر

دل درد نوزاد، که اغلب به آن کولیک نوزادی نیز گفته می‌شود، یکی از رایج‌ترین نگرانی‌های والدین جدید است. مشاهده بی‌قراری، گریه‌های طولانی‌مدت و درد در فرزند دلبندتان می‌تواند بسیار ناراحت‌کننده باشد. اما نگران نباشید؛ درک علت دل درد نوزاد، شناخت علائم آن و آشنایی با درمان‌های خانگی موثر می‌تواند به شما کمک کند تا این دوره را با آرامش بیشتری پشت سر بگذارید و به تسکین درد کودکتان کمک کنید.

علت دل درد نوزاد چیست؟

دلیل دقیق کولیک نوزادی همیشه مشخص نیست، اما چندین عامل می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند:

• سیستم گوارشی نابالغ: دستگاه گوارش نوزادان هنوز در حال تکامل است. این می‌تواند منجر به تولید گاز بیشتر، اسپاسم روده و عدم تحمل برخی مواد غذایی شود.
• بلع هوا: هنگام شیر خوردن (چه از سینه مادر و چه از شیشه شیر) یا گریه کردن، نوزاد ممکن است هوا بلع کند که منجر به تجمع گاز و درد می‌شود.
• حساسیت‌های غذایی: گاهی اوقات، نوزاد به پروتئین‌های موجود در شیر گاو (در شیرخشک) یا برخی مواد غذایی که مادر در رژیم غذایی خود مصرف می‌کند و از طریق شیر مادر به نوزاد منتقل می‌شود، حساسیت نشان می‌دهد.
• عدم تعادل میکروبی روده: مطالعات نشان داده‌اند که ممکن است عدم تعادل در باکتری‌های مفید روده نوزادان مبتلا به کولیک وجود داشته باشد.
• استرس و تحریک بیش از حد: برخی نوزادان ممکن است به تحریکات محیطی حساس‌تر باشند و این حساسیت می‌تواند به صورت دل درد و گریه خود را نشان دهد.

علائم دل درد نوزاد چیست؟

تشخیص دل درد نوزاد از گریه‌های عادی می‌تواند چالش‌برانگیز باشد، اما برخی علائم رایج وجود دارد که به شما کمک می‌کند:

• گریه‌های شدید و طولانی‌مدت: این گریه‌ها معمولاً بدون دلیل واضحی شروع می‌شوند، اوج می‌گیرند و ممکن است ساعت‌ها ادامه داشته باشند، به‌ویژه در ساعات عصر یا شب.
• جمع کردن پاها به سمت شکم: نوزاد در حال گریه ممکن است پاهای خود را به سمت شکمش جمع کند یا آنها را به شدت حرکت دهد.
• قوس دادن پشت: ممکن است نوزاد در هنگام درد، پشت خود را قوس دهد.
• نفخ شکم: شکم نوزاد ممکن است سفت یا نفخ کرده به نظر برسد.
• قرمزی صورت: صورت نوزاد در حین گریه شدید ممکن است قرمز شود.
• گرفتن مشت‌ها: نوزاد ممکن است مشت‌های خود را محکم گره کند.
• بهبود موقت پس از دفع گاز یا مدفوع: گاهی اوقات نوزاد پس از خارج کردن گاز یا مدفوع کمی آرام‌تر می‌شود.

درمان‌های خانگی موثر برای تسکین دل درد نوزاد

اگرچه کولیک یک دوره گذرا است و معمولاً تا ۴ تا ۶ ماهگی بهبود می‌یابد، اما می‌توانید با استفاده از درمان‌های خانگی زیر به تسکین درد و ناراحتی کودکتان کمک کنید:

• ماساژ ملایم شکم: به آرامی و با حرکات دایره‌ای در جهت عقربه‌های ساعت، شکم نوزاد را ماساژ دهید. این کار می‌تواند به حرکت گاز در روده کمک کند.
• قرار دادن نوزاد روی شکم: نوزاد را به پشت روی دست خود قرار دهید، طوری که شکم او روی ساعد شما باشد و سرش را حمایت کنید. فشار ملایم می‌تواند تسکین‌دهنده باشد.
• گرما درمانی: یک پارچه گرم (نه داغ) یا کیسه آب گرم کوچک را روی شکم نوزاد قرار دهید. مطمئن شوید که دما برای پوست حساس نوزاد مناسب باشد.
• آروغ‌گیری صحیح: پس از هر بار شیر خوردن، حتماً نوزاد را به درستی آروغ بگیرید. این کار به خارج شدن هوای بلعیده‌شده کمک می‌کند.
• تغییر وضعیت شیردهی: اگر با شیشه شیر می‌دهید، از سرشیشه‌هایی استفاده کنید که جریان شیر را کنترل می‌کنند و از بلعیدن هوای اضافی جلوگیری می‌کنند. اگر شیر مادر می‌دهید، مطمئن شوید که نوزاد به درستی سینه را می‌گیرد.
• حرکت پاها مانند دوچرخه: پاهای نوزاد را بگیرید و به آرامی آنها را مانند رکاب زدن دوچرخه حرکت دهید. این کار می‌تواند به خروج گاز کمک کند.
• صدای سفید: برخی نوزادان با شنیدن صداهای یکنواخت مانند صدای سشوار، جاروبرقی یا دستگاه تولید صدای سفید، آرامش می‌یابند.
• حمام گرم: یک حمام گرم و آرامش‌بخش می‌تواند به تسکین اسپاسم‌های شکمی کمک کند.
• پروبیوتیک‌ها (با مشورت پزشک): برخی مطالعات نشان داده‌اند که قطره‌های پروبیوتیک خاص (مانند Lactobacillus reuteri) ممکن است در کاهش علائم کولیک موثر باشند، اما حتماً قبل از مصرف با پزشک مشورت کنید.
• رژیم غذایی مادر (در صورت شیردهی): اگر شیر مادر می‌دهید، ممکن است پزشک پیشنهاد کند برای مدتی برخی غذاهای خاص مانند محصولات لبنی، کافئین، شکلات، کلم و حبوبات را از رژیم غذایی خود حذف کنید تا ببینید آیا علائم نوزاد بهبود می‌یابد یا خیر.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟

در حالی که دل درد نوزاد اغلب بی‌خطر است، اما اگر نگران هستید یا علائم زیر را مشاهده کردید، حتماً به پزشک مراجعه کنید:

• تب
• کاهش وزن یا عدم افزایش وزن کافی
• استفراغ مکرر یا استفراغ جهنده
• اسهال یا مدفوع خونی
• بی‌حالی یا عدم پاسخگویی نوزاد
• گریه‌هایی که با هیچ روشی آرام نمی‌شوند و به نظر می‌رسد درد شدیدی دارند.

با صبر و مراقبت، می‌توانید به نوزاد خود در گذراندن این دوره سخت کمک کنید. به یاد داشته باشید که شما تنها نیستید و بسیاری از والدین این تجربه را دارند.