در فرهنگ و اخلاق اسلامی و ایرانی، «آیین و اخلاق همسرداری» به مجموعهای از وظایف، رفتارها، و فضایل اخلاقی اشاره دارد که زوجین باید در زندگی مشترک رعایت کنند تا پیوندی محکم، آرام و پر از محبت داشته باشند.
این اصول بر پایه احترام متقابل، آرامشبخشی، و مسئولیتپذیری مشترک بنا شدهاند.
احترام و محبت متقابل (ستون اصلی همسرداری)
این اصل بر حفظ شأن و منزلت طرف مقابل تأکید دارد:
-
احترام به شخصیت: هرگز در حضور دیگران یا حتی در خلوت، شخصیت و تصمیمات همسر خود را تحقیر نکنید یا به او بیاحترامی نکنید.
-
استفاده از کلام نیکو: حتی در زمان عصبانیت یا اختلاف نظر، از به کار بردن کلمات توهینآمیز یا زننده پرهیز کنید. لحن گفتار باید همراه با احترام باشد.
-
محبت ورزیدن و ابراز آن: محبت قلبی کافی نیست؛ باید به طور فعال و پیوسته محبت خود را از طریق کلام (“دوستت دارم”) و عمل (هدیه دادن، قدردانی) ابراز کنید.
-
توجه به نیازهای عاطفی: همسر خود را منبع آرامش و آسایش بدانید و نیازهای عاطفی و جنسی او را درک کرده و به آنها پاسخ دهید.
اصول عاطفی و آرامشبخشی
هدف اصلی خانواده، ایجاد آرامش است (مودت و رحمت).
-
همدلی و گوش دادن فعال: هنگام صحبت کردن همسر، با تمام وجود گوش دهید. مشکلات و نگرانیهای او را جدی بگیرید و او را درک کنید.
-
گذشت و اغماض (چشمپوشی): هیچ انسانی کامل نیست. برای حفظ زندگی، لازم است از اشتباهات کوچک و حتی بزرگ همسر خود با بزرگواری بگذرید و از خردهگیریهای مداوم اجتناب کنید.
-
امنیت عاطفی: طوری رفتار کنید که همسرتان بداند در هر شرایطی (بیماری، شکست شغلی، مشکلات خانوادگی) شما حامی و پشتیبان او هستید و قضاوتش نمیکنید.
-
دوری از مقایسه: هرگز همسر خود را با دیگران (خواهر، برادر، همسر دوستان و…) مقایسه نکنید. این کار تخریبکننده اعتمادبهنفس و محبت است.
صداقت، اعتماد و حفظ حریم خصوصی
این اصول پایههای امنیت و اعتماد در رابطه را میسازند.
-
صداقت کامل: اصلیترین بنیان زندگی مشترک، صداقت است. در مسائل مهم و جزئی زندگی، با همسر خود صادق باشید.
-
حفظ اسرار خانواده: اسرار و مشکلات زندگی مشترک را با دیگران (حتی نزدیکان درجه یک) در میان نگذارید، مگر برای مشورت با افراد امین و متخصص.
-
وفاداری: حفظ وفاداری کامل و تعهد به پیمان ازدواج، هم در عمل و هم در نیت، الزامی است.
-
عدم تجسس: به حریم خصوصی همسر (تلفن، وسایل شخصی، نامهها) احترام بگذارید و به دنبال تجسس در امور شخصی او نباشید. اعتماد، نیاز به تجسس را از بین میبرد.
مسئولیتپذیری و همکاری
یک زندگی موفق بر دوش هر دو نفر است، نه فقط یک نفر.
-
همکاری در امور منزل: تقسیم کارها دیگر محدود به جنسیت نیست. زن و مرد باید در مدیریت و اجرای امور منزل و تربیت فرزندان با یکدیگر همکاری کنند.
-
تلاش اقتصادی: هر دو نفر، متناسب با توانایی و شرایط خود، باید در جهت پیشرفت مالی و رفاه خانواده تلاش کنند.
-
مشورت در امور مهم: در تصمیمات کلان زندگی (مانند شغل، خرید خانه، تربیت فرزندان)، حتماً با یکدیگر مشورت کنید و نظر همسر خود را محترم بشمارید.
-
رسیدگی به ظاهر: آراستگی و رسیدگی به ظاهر برای همسر، نه فقط در مجالس عمومی، بلکه در فضای خانه، بخشی از اخلاق همسرداری و جلب محبت است.
انسان موجودی است که از دوجنبه مورد بررسی قرار می گیرد ؛
(1) جنبه مادی و حیوانی
(2) جنبه روحی و معنوی.
بنابراین اعمال و رفتار انسان نیز در دو حوزه قرار می گیرد که رفتار های حیوانی و رفتار های انسانی دو نامی هستند که می توان بر این حوزه ها نهاد. در واقع این رفتار ها پاسخ به نیاز های او در این حوزه هاست.انسان با ازدواج کردن ، هم به یک سری نیاز های حیوانی و مادی خود پاسخ می دهد و هم به یک سری نیاز های روانی و معنوی که انسان از این جهت در بین موجودات منحصر به فرد است.البته در بعضی افراد برآورده کردن نیاز های مادی مهمتر از برآورده کردن نیاز معنوی است ، و در بعضی برعکس ، اما آن چه مسلم است ، این است که دوام این پیوند و کامیابی در آن بستگی به رفتارهای طرفین دارد . این رفتارها هم رفتار های جنسی طرفین را در بر می گیرد که به آن بهداشت زناشویی می گوییم و هم رفتار های انسانی که زیر مجموعه ایی از اخلاق انسانی است.به نظر شما با تحکیم روابط جنسی می توان به دوام پیوند امیدوار تر بود یا با تحکیم رفتارهای زوجین ؟ اگر چه روابط جنسی در جای خود مهم و قابل توجه است ، اما مطمئناً نمی تواند جز پایه هایی زندگی باشد.
در واقع در همسر داری آنچه اصل است ؛ توع روابط انسانی است و آنچه فرع است ، نوع و میزان و کیفیت روابط جنسی است.دلیل این امر روشن است ، زیرا اولاً آنچه محیط را صمیمی می کند ، برخورد طرفین نسبت به همدیگر می باشد ، اگر این برخورد بر اساس معیار های الهی باشد ، محیطی گرم شکل می گیرد و نگاه ها به نگاه های انسانی و الهی تغییر خواهند کرد و اینجاست که خدا به وعده خود عمل می کند و بین زن و شوهر مودّت و رحمت برقرار می کند ؛ در این نوع فضا حساسیت های طرفین نسبت به هم تا حد صفر کم می شود و فضای اعتماد و آرامش شکل می گیرد. هنگامی فضای آرامش در محیط خانواده شکل بگیرد ، نه تنها فقط در کنار هم بودن به زوجین آرامش می دهد ، بلکه کوچکترین دیدار و نظر افکندن نیز مایه آرامش است. مسلماً روابط جنسی و عاطفی نیز لذت بخش تر خواهد بود.این را با زمانی مقایسه کنید که این نوع روابط به اجبار صورت گیرد و از ترس از هم پاشیدن خانواده صورت می گیرد. مصداق اول برای زندگی سرشار از عواطف ، زندگی امام علی (ع) و همسر ایشان است که دائما برای خانواده و همدیگر جانفشانی می کردند و حتی از دیدار یکدیگر احساس آرامش می کردند و مصداق گروه دوم ، زندگی عده کثیری از مردم دنیاست.
بیشتر بخوانید: تأثیر نوازشهای کلامی در زندگی مشترک
اما چه چیز باعث شد تا محیط خانه علی (ع) با آن همه سادگی و فقر به آن محیط با نشاط تبدیل شود ؟ آیا جز این بود که خداوند به معنای واقعی کلمه مودت و رحمت را میان آن دو بزرگوار برقرار ساخته بود؟ دقیقا ًهمان چیزی که در قرآن به آن وعده داده است.
اما این سوال مطرح می شود که چرا بین زنان و شوهران امروزی این مودّت و رحمت برقرار نیست ؟
جواب این سوال روشن است ، اگر به سیره و رفتار های آن فاطمه (س) و علی (ع) مطالعه کنیم ، و رفتارهای آن دو را مورد بررسی قرار دهیم جواب بسیار روشن خواهد شد.همان طور که گفته شد باید دیدگاه نسبت به همسر یک دیدگاه بر اساس معیار های انسانی باشد و نه بر آورده کننده نیاز های جنسی ! باید اخلاق حاکم بر خانواده یک اخلاق انسانی باشد ، باید هدف ها و نیت ها رضای خدای متعال باشد.اگر مرد و زن به این هدف با هم زندگی مشترکی را به دور از گناه و آلودگی شروع کنند ، مطمئناً به وعده خدا خواهند رسید. اما در عصر ما شروع زندگی به مبادله اقتصادی بیشتر شباهت دارد تا ازدواج ! اهداف طرفین کمتر مسائلی مانند رضای خداست . و این اهداف بیشتر رفع نیاز است ! (دقت کنید رفع نیاز اصل نیست بلکه فرع است) ، اگر خانواده بر اساس رفع نیازهای جنسی شکل بگیرد ، پس از مدتی خستگی طرفین نسبت به هم را در پی خواهد داشت ، و این باعث تضعیف بنیاد خانواده خواهد شد.و خود همین خستگی ها عدم اعتماد را به همراه خواهد داشت ، و حساسیت های شدیدی را در میان زن و مرد به وجود خواهد آورد.
حتماً بخوانید: دعاهای قرآنی برای افزایش مهر و محبت
نظرات کاربران