در دنیای طب سنتی، شناخت مزاج یا طبع، کلید اصلی حفظ سلامتی و پیشگیری از بیماریهاست. طبع گرم و خشک که در طب اخلاطی با نام مزاج صفراوی شناخته میشود، یکی از چهار مزاج اصلی است. اگر شما هم فردی پرانرژی، برونگرا و گاهی تندخو هستید، احتمالاً این مقاله دقیقاً برای شما نوشته شده است.
۱. طبع گرم و خشک یا صفرا چیست؟ (تعریف و ریشه)
در طب سنتی ایران، چهار خلط (دم، صفرا، بلغم و سودا) وجود دارد. صفرا معادل عنصر آتش است. گرمترین و خشکترین خلط بدن که وظیفه آن ایجاد حرکت و حرارت در خون و بافتهاست.
-
نماد: آتش
-
فصل: تابستان
-
زمان اوج: جوانی
۲. ویژگیهای ظاهری افراد صفراوی (شناخت فیزیکی)
برای تشخیص طبع گرم و خشک، ابتدا باید به ظاهر فرد دقت کرد. صفراویها معمولاً این ویژگیها را دارند:
-
اندام: لاغر با استخوانبندی درشت.
-
پوست: رنگ پوست متمایل به زردی، گندمگون یا سبزه روشن. پوست آنها معمولاً خشک است.
-
مو: موهای پرپشت، ضخیم و گاهی مجعد. ریزش مو در قسمت جلوی سر در این افراد شایع است.
-
چشم: سفیدی چشم ممکن است کمی به زردی بزند.
-
دستان: دستهای گرم و رگهای برجسته.
۳. ویژگیهای اخلاقی و روانی (شخصیتشناسی صفرا)
اگر میخواهید بدانید چرا یک نفر زود عصبانی میشود اما سریع هم میبخشد، باید به طبع او نگاه کنید:
-
پرانرژی و باهوش: این افراد حافظه خوبی دارند و سرعت عملشان بالاست.
-
زودرنجی و تندی: آتش صفرا باعث میشود این افراد در لحظه عصبی شوند.
-
برونگرایی: صفراویها معمولاً سخنوران خوبی هستند و تمایل به مدیریت دارند.
-
بیخوابی: به دلیل خشکی مغز، معمولاً کمخواب هستند.
۴. علائم غلبه صفرا (هشدارها)
زمانی که حرارت و خشکی در بدن از حد نرمال فراتر برود، فرد دچار غلبه صفرا میشود. علائم آن عبارتند از:
-
خشکی دهان و عطش زیاد.
-
تلخی دهان (مخصوصاً صبحها).
-
بیخوابی و اضطراب.
-
سوزش ادرار و زردی پررنگ آن.
-
جوشهای پوستی و خارش سر.
۵. رژیم غذایی مناسب برای طبع گرم و خشک
این مهمترین بخش مقاله برای کاربران است. صفراویها باید از غذاهای سرد و تر استفاده کنند تا آتش درونشان متعادل شود.
الف) خوراکیهای مفید (مصلحات):
-
میوهها: انار شیرین و ملس، هندوانه، مرکبات، آلو، شاتوت، خیار.
-
سبزیجات: کاهو (بهترین دارو)، اسفناج، گشنیز.
-
لبنیات: ماست، دوغ و پنیر تازه (به مقدار متعادل).
-
نوشیدنیها: شربت سکنجبین، عرق کاسنی، شربت آبلیمو، خاکشیر.
ب) خوراکیهای ممنوعه و مضر:
-
ادویهجات تند: فلفل، زنجبیل، دارچین و خردل (سم برای صفراویها).
-
غذاهای سرخکردنی: روغن زیاد حرارت بدن را بالا میبرد.
-
گوشتها: گوشت شتر و بلدرچین (به دلیل گرمی زیاد).
-
آجیلهای شور: پسته و مغزهای شور شده.
۶. سبک زندگی پیشنهادی برای صفراویها
برای تعادل طبع، تنها تغذیه کافی نیست:
-
خواب: خواب شبانه کافی برای خنک شدن مغز ضروری است. نیم ساعت خواب قیلوله (قبل از ظهر) برای این افراد عالی است.
-
ورزش: ورزشهای سنگین در محیط گرم توصیه نمیشود. شنا بهترین ورزش برای آنهاست.
-
حجامت: انجام حجامت در فصل بهار زیر نظر پزشک برای دفع صفرای اضافی بسیار مفید است.
۷. جدول خلاصه: بایدها و نبایدها
| دستهبندی | مفید (سرد و تر) | مضر (گرم و خشک) |
| میوهها | هندوانه، انار، خیار | موز، خرما، خربزه |
| نوشیدنیها | کاسنی، سکنجبین | چای پررنگ، قهوه |
| ادویه | سماق، لیمو عمانی | فلفل، زنجبیل |
| حبوبات | ماش | لپه |
نتیجهگیری
طبع گرم و خشک اگر در حالت تعادل باشد، فردی پرنشاط، لیدر و خلاق میسازد. اما غلبه آن میتواند منجر به ریزش مو، مشکلات کبد و عصبانیت شدید شود. با رعایت رژیم غذایی سرد و تر و دوری از استرس، میتوانید از پتانسیل بالای این مزاج بهرهمند شوید.
بیشتر بخوانید: نشانه های بلغمی بودن مزاج
نظرات کاربران