سدیم چه زمانی مفید و چه زمانی مضر است؟
بعضی ها کاری ندارند غذا بی نمک است یا خوش نمک؛ فقط باید چشمشان به جمال بی مثال نمکدان روشن شود تا احساس کنند غذا خوشمزه بوده و نمکش به اندازه است. برخی دیگر، از آن طرف بام می افتند. اصلا نمکدان در خانه شان پیدا نمی شود تا مبادا فشار خونشان بالا برود؛ انگار که وجود نمکدان در خانه عامل بالا رفتن فشار خون است. برنج را بی نمک میپزند و به هیچ غذایی، نمک اضافه نمی کنند. سدیم یکی از بخش های نمک طعام است و ما در مجله اینترنتی قصد داریم در این پست به این موضوع بپردازیم که سدیم چه زمانی مفید و چه زمانی مضر است؟
- گروه اول طبیعی است که در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا هستند.
- گروه دوم اگرچه از نظر ابتلا به برخی از بیماری ها در امان هستند،
اما به هر حال بدن ما به مقداری نمک نیاز دارد و باید نمک مورد نیاز را دریافت کند. از ابتدای بحث درباره نمک صحبت کردم، به این دلیل که نماد شاخص «سدیم» در ذهن همه ما، «نمک» است. اشتباه نکنید، قرار نیست درباره نمک صحبت کنیم، می خواهیم درباره «سدیم» یکی از دو بخش سازنده نمک طعام یعنی «کلرید سدیم»صحبت کنیم.
این ویتامین مثل ویتامین های خانواده B، چنداسمی است. به همین دلیل آن را به نام «کلسیفرول» هم می شناسند. یکی از مهم ترین منابع دریافت ویتامین D نور خورشید است. به همین دلیل هم باید با رعایت نکات ایمنی با پیاده روی زیر نور آفتاب، ذخیره روزهای ابری را فراهم کرد. علاوه بر این تا سر بچرخانیم، شش ماه دوم سال می آید و انواع اتفاقات از کاهش طبیعی میزان تابش نور آفتاب تا آلودگی هوا و وجود مهدود، باعث کاهش ویتامین D می شود. در این شرایط باید این ویتامین از راههای دیگر مانند مصرف مکمل های غذایی و از همه مهم تر افزایش مصرف این ویتامین با مصرف مواد غذایی حاوی ویتامین D افزایش پیدا کند.
شناسایی سدیم
سدیم چه زمانی مفید و چه زمانی مضر است؟ – نخستین بار در سال ۱۹۳۷ میلادی، پژوهشگران نیاز بدن به «سدیم» را شناسایی کردند. سدیم بیشتر در مایعی که اطراف سلول ها را فرا گرفته است، وجود دارد. در واقع در الکترولیت های بدن نقش فعالی دارد. الکترولیت ها وظیفه تنظیم غلظت آب بدن را به عهده دارند. نمک شاید شاخص ترین منبع سدیم باشد. پس از خوردن نمک، سدیم آن وارد بدن شده و به راحتی تجزیه می شود. نزدیک به ۹۵ درصد سدیم دریافتی بدن اضافی است و این مقدار اضافی سدیم توسط کلیه ها دفع می شود. البته بخشی از آن هم همراه اشک و عرق دفع می شود.
موارد پیشنهادی
تنظیم موتور
برای تنظیم میزان وجود هر عنصری در بدن، راهکاری وجود دارد؛ یکی از راهکارهای تنظیم میزان سدیم دریافتی در بدن هورمون « آلدوسترون» است. این هورمون که از غده فوق کلیه» ترشح می شود، وظیفه کنترل میزان سدیم بدن را به عهده دارد. به این ترتیب که با کاهش میزان سدیم در بدن، میزان ترشح الدوسترون افزایش می یابد. به دنبال این تغییر، سدیم توسط کلیه ها باز جذب می شود تا میزان سدیم مورد نیاز بدن به حد متعادل برسد. با افزایش میزان سدیم در بدن یا بهتر بگوییم در خون، پیغام به مرکز تشنگی در مغز رسیده و احساس نیاز به نوشیدن آب در فرد ایجاد می شود. این پیغام و پاسخ به آن و نوشیدن آب، باعث بازگشت شرایط به وضعیت ایده آل شده و میزان سدیم موجود در بدن تعدیل می شود.
چقدر بسه؟
مثل هر نوع ماده معدنی، ویتامینی و… میزان مصرف سدیم نیز حد مشخصی داشته و باید کنترل شده مصرف شود. دریافت روزانه ۲۰۰ میلی گرم سدیم، حداقل نیاز به سدیم در یک فرد بالغ را تامین می کند. اما معمولا افراد بیش از این مقدار یعنی رقمی معادل ۷ تا ۱۱ گرم روزانه سدیم دریافت می کنند. به این ترتیب در روز ۴ گرم سدیم جذب بدن می شود. همان طور که اشاره کردیم مهم ترین منبع دریافت سدیم، همان نمک است. اما از طریق های دیگر مانند، استفاده از غذاهای کنسروی، سوسیس، کالباس، انواع تنقلات شور و.. نمک یا همان سدیم جذب بدن می شود که این مناسب نیست.
چقدر مهمه؟
همه می دانیم که مصرف نمک باعث افزایش فشار خون می شود، اما همین عنصر مهم؛ می تواند تبعاتی را برای فرد به دنبال داشته باشد. س دیم نقش پر رنگی در زندگی ما دارد؛ ببینیم این نقش ها چیست؟
- هادی است: سدیم یکی از انتقال دهنده های پیغام های عصبی است، بنابراین فقر این عنصر، می تواند باعث ایجاد اختلال هایی در انتقال پیام های عصبی ایجاد کند.
- عضلات: یکی از عناصر ضروری برای انقباض عضله ها، سدیم است. کمبود آن روی عملکرد ماهیچه ها تاثیر منفی دارد.
- تنظیم آب: اشاره کردیم که با ورود سدیم به بدن، در صورتی که بدن نیاز بیشتری به این عنصر داشته باشد، بدن با ترشح هورمون «آلدوسترون» کمبود آن را جبران می کند، اگر هم میزان آن زیاد باشد با انتقال پیام عصبی به مغز، میزان بازجذب سدیم افزایش می یابد.
- کنترل PH بدن: با وجود سدیم، ثبات اسیدی – بازی بدن کنترل می شود، به این ترتیب میزان PH بدن تنظیم می شود.
- کمک به جذب دیگران: یکی از ویژگیهای سدیم، تاثیر آن به جذب سایر مواد غذایی است که از آن جمله می توان به کمک به جذب قندهای ساده، اسیدهای آمینه و به طور کلی پروتئین ها اشاره کرد.
- سدیم در شیره: آنزیم های گوارشی که با ترشح شان شیره معده را تامین می کنند، به هضم بهتر غذا کمک می کنند.
- نیروی کمکی: سدیم باعث افزایش بیشتر «کلسیم می شود. این امر به حفظ سلامت اسکلت بدن کمک می کند. علاوه بر این که به سلامت دندان ها، مو و ناخن هم کمک می کند.
معدن نمک
بدیهی است نمک طعام نخستین منبع سدیم است، اما سدیم منابع سالم تری هم دارد که خوردن آنها عارضه ای را به دنبال ندارد. انواع کلم، شیر، کرفس، کنگر، ریواس، تخم مرغ، پنیر، جگر مرغ، جگر گوساله، اسفناج و هویج حاوی سدیم هستند.
نیاز به جبران
در برخی شرایط ویژه باید به سرعت سدیم از دست رفته بدن را جبران کرد. در غیر این صورت کمبود سدیم در بدن می تواند تبعات ناخوشایندی را به دنبال داشته باشد. از این موارد می توان به، اسهال، استفراغ و تعرق بیش از حد به ویژه در صورت تب یا ورزش (افزایش دفع سدیم به هر دلیل مانند دفع آن از طریق ادرار در شرایطی که فرد به هر دلیل به تکرر ادرار دچا شده است، می شود) اشاره کرد. نکته دیگر این که افرادی که از داروی «لیتیوم » استفاده می کنند باید به کاهش میزان سدیم بدن شان توجه داشته باشند.
کنترل شود
این نکته را به خاطر بسپاریم، افرادی که کلیه های سنگساز یا کلا ناراحتی کلیه دارند، افراد با فشار خون بالا یا با سابقه ژنتیکی ابتلا به فشار خون بالا و افرادی که به هر دلیل در معرض سکته قلبی یا مغری بوده با یک بار دچار یکی از این عارضه ها شده اند، باید سدیم به ویژه به صورت نمک طعام را کنترل شده مصرف کنند.
بیشتر بدانید
میزان مناسب سدیم در خون، ۱۳۶ تا ۱۴۵ اِکی والان در لیتر است. اگر میزان سدیم کمتر از این مقدار شود، دچار « هیپوناتریومی»
شده و اگر به بالاتر از این میزان برسد بدن دچار « هیپرناتریوتومی» می شود.
بیشتر بخوانید: تاثیر نمک بر درد های دوران قاعدگی
علایم کمبود سدیم در بدن: احساس سستی، خستگی و گیجی، افت فشار خون، اختلال در سیستم عضلانی و اختلال در انتقال پیام های عصبی از علایم کمبود سدیم در بدن است.
• علایم افزایش میزان سدیم در بدن: افزایش فشار خون که با احساس سردرد و در پس سر و احساس گیجی دیده می شود، تورم بعضی از بخشهای بدن مانند زیر چشم، دست و پاها و سکته قلبی یا مغزی به دلیل بالارفتن فشار خون از علامت های افزایش سدیم خون است.
برای بهبود سلامت خود ، با پست های متنوع ما در مجله سلامت جیران همراه باشید.
نظرات کاربران