مفهوم کفاره روزه

در تعریف کفاره گفته‌اند: « آنچه بدان گناه را ناچیز نمایند از صدقه و روزه و مانند آن» و اگر شخصی به علت بیماری یا مسافرت و غیره روزه را افطار کرده باشد و تا رمضان سال بعد موفق به گرفتن قضای آن نشده باشد علاوه بر قضای روزه آن روز باید کفاره روزه بدهد.

کفاره روزه چقدر است؟

کفاره روزه برای هر روز، یک مد طعام (750 گرم آرد، گندم، برنج و…) به عنوان کفاره به فقیر بدهد و اگر بدون عذر عمدا روزه خود را باطل کرده باشد برای هر روز علاوه بر قضا 60 مد طعام به 60 مسکین باید بدهد و یا 60 روز روزه بگیرد و اگر به چیز حرامی روزه را باطل کرده است علاوه بر اطعام 60 مسکین برای هر روز، 60 روز روزه هم باید بگیرد.

در چه مواردی باید کفاره روزه داد؟

اگر کسی در ماه رمضان امسال یا گذشته روزه خود را عمدا باطل کرده باشد، به علت سختی کفاره روزه و سیر کردن فقرا اگر مقدار پول آن را به فقرا کمک کند یا گندم خریداری کند و به آنان بدهد کفایت می کند؟

مراجع عظام تقلید می فرمایند: کسى که کفاره روزه رمضان بر او واجب است، باید یک بنده آزاد کند یا دو ماه روزه بگیرد (سى و یک روز آن باید پى در پى باشد) یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر (750 گرم) است طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها بدهد و چنانچه اینها برایش ممکن نباشد هر چند مد که مى‏تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند، اگر چه مثلاً یک مرتبه بگوید «استغفر اللَّه» و احتیاط واجب در فرض اخیر آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد. و در طعام نیز احتیاط مستحب آن است که تنها گندم یا آرد گندم یا نان گندم داده شود، هر چند ظاهراً هر طعامى که بدهد، کافى است.

نتیجه این که شما در این انتخاب یک نوع از کفاره مخیر هستید و معنای تخییر آن است که مکلف در انتخاب هر مورد آزاد است، بنابر این شما می توانید هر یک از موارد زیر را که خواستید انجام دهید.

البته مستحب است که در صورت امکان ترتیب مراعات شود.

لازم است تذکر داده شود که اگر انسان به چیز حرامى روزه خود را باطل کند، چه آن چیز اصلاً حرام‏ باشد مثل شراب و زنا، یا به جهتى حرام شده باشد، مثل نزدیکى کردن با عیال خود در حال حیض، بنا بر احتیاط کفاره جمع بر او واجب مى‏شود.

در ضمن غالباً دفاتر مراجع کفارات، رد مظالم و… را جهت رساندن به مستحق می پذیرند.

موارد مختلف کفاره روزه

کفاره روزه ماه مبارک رمضان بر اساس موارد با هم مختلف هستند و ما در این جا به تفکیک آن را بیان نموده سپس قیمت معادل آن به تومان را ارائه می نماییم؛

• کفاره روزه ای که با چیز حرامی باطل شده است:

اگر مکلّف به چیز حرامى روزه خود را باطل کند، چه آن چیز اصلًا حرام‏ باشد؛ مثل شراب و زنا، یا به جهتى حرام شده باشد؛ مثل نزدیکى کردن با عیال خود در حال حیض، بنابر احتیاط، کفاره جمع بر او واجب مى‏شود؛ یعنى باید یک بنده آزاد کند و دو ماه روزه بگیرد و شصت فقیر را سیر کند، یا به هر کدام آن ها یک مد که تقریباً ده سیر است گندم یا جو یا نان و مانند اینها بدهد و چنان چه هر سه برایش ممکن نباشد، هر کدام آنها که ممکن است باید انجام دهد.

• کفاره روزه ای که با چیز حلالی باطل شده است:

اگر با چیز حلالی روزه اش را باطل کند، باید یک بنده آزاد کند یا دو ماه روزه بگیرد، یا شصت فقیر را سیر کند یا به هر کدام یک مُد که تقریباً ده سیر است طعام یعنى گندم یا جو و مانند اینها بدهد و چنان چه اینها برایش ممکن نباشد هر چند مدّ که مى‏تواند به فقرا طعام بدهد و اگر نتواند طعام بدهد باید استغفار کند، اگر چه مثلاً یک مرتبه بگوید «استغفر اللَّه» و احتیاط واجب در فرض اخیر آن است که هر وقت بتواند، کفاره را بدهد.

• کفاره روزه قضایی که بعد از ظهر باطل شده است:

کسی که روزه قضای ماه مبارک رمضان را در بعد از ظهر باطل کند، کفاره اش این است که ده فقیر را سیر کند و اگر نمی تواند بنابر احتیاط سه روز روزه پی در پی بگیرد.

بیشتر بخوانید: حکم شرعی تزریق ژل در ماه رمضان

کفاره روزه با سیر کردن فقیر

اگر مکلف از میان این کفارات (در فرض دوم)، سیر کردن فقیر را انتخاب نماید بابت هر نفر، یک مدّ طعام باید بپردازد اما پول جزو اقسام کفارات نیست ولی می تواند پول را به فقیر بدهد تا از جانب او خوراک بخرد بعد خودش به عنوان کفاره نیت کند اما تعیین قیمت خوراک کفاره، بستگی به نوع انتخاب خوراک دارد که گندم باشد یا برنج یا سایر خوراک ها.

با توجه به این که یک مدّ تقریباً معادل سه چهارم کیلو است بنابر این اگر مکلف خواست برنج بدهد پس برای شصت فقیر 45 کیلو باید برنج بپردازد که اگر قیمت برنج مثلاً 2000 تومان باشد مجموعاً 90000 تومان بابت کفاره یک روز باید بپردازد. امّا اگر بخواهد گندم بدهد پس برای شصت فقیر باید 45 کیلو گندم بپردازد که اگر قیمت گندم مثلاً 500 تومان باشد مجموعاً 22500 تومان بابت کفاره یک روز باید بپردازد. همین طور هر جنسی را که انتخاب می کند بر اساس همان قیمت محاسبه می نماید.

کفاره روزه در سال 1395 هجری شمسی

در سال 95 از سوی دفتر مقام معظم رهبری و اکثریت علما و مراجع عظام تقلید، میزان کفاره یک روز قضای روزه با عذر شرعی، مبلغ ۲۰۰۰ تومان و کفاره یک روز قضای روزه عمدی، مبلغ ۱۲۰۰۰۰ تومان اعلام شده است.