سخنان ارزشمند و احادیث امام صادق (ع)

احادیث امام صادق(ع) که برجسته‌ترین شخصیت در شکل‌گیری مذهب فقهی امامیه است از صحت و اعتبار بالایی برخوردار است. همچنین ایشان بیشترین شاگرد را در طول امامت داشته‌ اند و  بیشترین احادیث فقهی از او نقل شده است؛ از این رو شیعه امامی را شیعه جعفری نیز می گویند و فقه آن را فقه جعفری می‌خوانند.

ابان بن تغلب گفته است: «شیعیان کسانی‌اند که چون مردم در سخن رسول خدا(ص) اختلاف کنند، سخن علی(ع) را می‌گیرند و آنگاه که در سخن علی اختلاف ورزند، سخن جعفر بن محمد(ع) را می‌گیرند.»
تولد امام صادق (ع)  در تاریخ  17 ربیع‌الاول سال 83 قمری است و پس از 65 سال عمر با عرت در 25 شوال سال 148 قمری دست خليفه ي عباسي، منصور دوانيقي مسموم و در مدينه به شهادت رسيد.

امام صادق علیه السلام فرمود: خدا رحمت کند کسی را که -با نقل احادیث- امر ما را احیا نماید.

و در جایی دیگر به نقل از ایشان امده است:
« إعرِفُوا مَنازِلَ النّاسِ عَلي قَدرِ رِوايَتِهِم عَنّا » منزلت مردم را به اندازه نقل حديث شان از ما بشناسيد.
الكافي ، ج 1 ، ص 50 .

احادیث امام صادق (ع) در مورد سخن گفتن

1-  الغِيبَةُ أن تَقولَ في أخيكَ ما سَتَرهُ اللَّهُ عَلَيهِ
غيبت آن است كه درباره برادرت چيزي بگويي كه خداوند آن را پنهان كرده است
ميزان الحكمه ، ح 15510 .

2- مایه ی زینت ما باشید نه مایه عیب ما، با مردم نیکو سخن بگویید و زبان خود را نگاه دارید و آن را از حرف های بیهوده و سخنان زشت باز دارید.

3- مَن عَيَّرَ مُؤمِناً بِذَنبٍ لَم يَمُت حَتّي يَرتَكِبَهُ
هر كس مؤمني را بر انجام دادن گناهي سرزنش كند ، نمي ميرد تا آن كه خود آن گناه را مرتكب شود
الكافي ، ج 2 ، ص 356 .

4- إذا أكْثَرَ الْعَبدُ مِنَ الاسْتِغْفارِ رُفِعَتْ صَحيفَتُهُ وَهِيَتَتَلَأْلَأُ.
هرگاه بنده زیاد طلب آمرزش کند، نامه عملش را در حالی که می‌درخشد، بالا می‌برند.

5- سه چيز است كه مرد را زبون مى ‏سازد :  رشك ، سخن‏ چينى و سبک ‏سرى
بحارالأنوار جلد 75 صفحه 229

احادیث امام صادق (ع) در مورد نظافت و حجاب

1-  خداوند زیبایی و آراستگی را دوست دارد و از نپرداختن به خود و خود را ژولیده نشان دادن بدش می آید.
امالی شیخ طوسی جلد 1 صفحه 275

2- امام جعفر صادق(ع) می فرمایند : حجاب زن برای طراوت و زیبایی اش مفیدتر می باشد.

احادیث امام صادق (ع) در مورد نماز و زکات

1- امام صادق علیه السلام:
کسی که دوست دارد بداند آیا نمازش پذیرفته شده است یا آن را نپذیرفته اند،
با تامل بنگرد که آیا نمازش او را از فحشا و منکر باز داشته؟ پس به اندازه ای که او را بازداشته از او پذیرفته می شود.

2-  يُعرَفُ مَن يَصِفُ الحَقَّ بِثَلاثِ خِصالٍ: يُنظَرُ اِلى اَصحابِهِ مَن هُم؟ وَاِلى صَلاتِهِ كَيفَ هىَ؟ وَفى اَىِّ وَقتٍ يُصَلّيها؟؛
كسى كه از حق دَم مى زند با سه ويژگى شناخته مى شود: ببينيد دوستانش چه كسانى هستند؟ نمازش چگونه است؟ و در چه وقت آن را مى خواند؟
محاسن، ج 1، ص 396، ح 885

3- لا تَغتَرّوا بِصَلاتِهِم وَلا بِصيامِهِم، فَإِنَّ الرَّجُلَ رُبَما لَهِجَ بِالصَّلاةِ وَالصَّومِ حَتّى لَو تَرَكَهُ استَوحَشَ، وَلكِنِ اختَبِروهُم عِندَ صِدقِ الحَديثِ وأداءُ الأمانَةِ؛
فريب نماز و روزه مردم را نخوريد، زيرا آدمى گاه چنان به نماز و روزه خو مى كند كه اگر آنها را ترك گويد، احساس ترس مى كند، بلكه آنها را به راستگويى و امانتدارى بيازماييد.

4- سَجدةُ الشُكرِ واجِبَةٌ عَلى كُلِّ مُسلِمٍ تُتِمُّ بِها صَلاتَكَ وَتُرضى بِها رَبَّكَ وَتُعجِبُ المَلائِكَةَ مِنكَ… ؛
سجده شكر برهرمسلمانى واجب است،با آن نمازت را كامل و پروردگارت را خشنود مى سازى و فرشتگان را به شگفتى مى آورى.

5- اثافى الاسلام ثلاثة: الصلوة و الزكوة و الولایة،لا تصح واحدة منهن الا بصاحبتیها؛
سنگهاى زیربناى اسلام سه چیز است: نماز، زكات و ولایت كه هیچ یك از آنها بدون دیگرى درست نمى شود.
كافى جلد2، ص 18

6- اِنَّ مِن تَمامِ الصَّومِ اِعطاءُ الزَّكاةِ یَعنى الفِطرَة كَما اَنَّ الصَّلوةَ عَلَى النَّبِى (ص) مِن تَمامِ الصَّلوةِ؛
تكمیل روزه به پرداخت زكاة یعنى فطره است، همچنان كه صلوات بر پیامبر (ص) كمال نماز است.

احادیث امام صادق (ع) در مورد ایمان و تقوا

1- اِنَّ قَلیلَ العَمَلِ مَعَ التَّقْوَی خَیْرٌ مِنْ کَثِیرِ الْعَمَلِ بِلا تَقْویً.
عمل اندک همراه با تقوی بهتر از عمل فراوان بدون تقوی است.
کافی، ج 2، ص 76

2-  لَمّا سُئِلَ عَنْ أکْرَمِ الخَلْقِ عَلَی اللهِ ـ: مَن إذا اُعْطِيَ شَکَرَ، وَإذا ابْتُلِيَ صَبَرَ.
از امام صادق (علیه السلام) سؤال شد: گرامی‌ترین مردمان نزد خدا کیست؟ فرمود: کسی که چون نعمتی به او داده شود،‍ شکر کند و هرگاه گرفتار شود، صبر ورزد.
میزان الحکمه، ح 9575

3- ما مِنْ قَبْضٍ وَلا بَسْطٍ إلّا وَللّهِ فِیهِ مَشِیَّةٌ وَقَضاءٌ وَابْتِلاءٌ.
هیچ تنگنا و گشایشی نیست، مگر آنکه مشیت و قضا و امتحان الهی در آن نهفته است.
کافی، ج 1، ص 152، ح 2

4-  خداوند ، خوش دارد كه از او خواهش شود و از آنچه نزد اوست ، درخواست گردد .
الكافى جلد 2 صفحه 475

5- امام صادق علیه السّلام:
دوست ندارم جوان شیعه را جز در یکی از این دو حال ببینم؛ یا عالم (دانشمند) یا متعلم (دانش پذیر و خواهان دانش). که اگر چنین نکند کوتاهی کرده و اگر کوتاهی کند تباه ساخته است و اگر تباه سازد گناه کرده و اگر گناه کند در آتش ساکن می‌شود. به خدایی که محمد ص را به حق برانگیخت چنین است!
المجلسی؛ بحارالأنوار، ج۱، ص۱۷۰

احادیث امام صادق (ع) در مورد حرام و حلال

1-  دوستان خدا آنانند که هنگامیکه مشاهده کنند، حرامهای پروردگار را مردم حلال می شمارند، مانند پلنگ زخم خورده غضبناک شوند.

2- به فرزندان خود در هفت سال سوم (از چهارده سالگی به بعد) حلال و حرام را آموزش دهید.
الکافی،ج6،ص47

3- هرکس بخواهد دعایش مستجاب شود ، باید کسب خود را حلال کند و حق مردم را بپردازد.
دعای هیچ بنده ای که مال حرام در شکمش باشد یا حق کسی بر گردنش باشد،به درگاه خدا بالا نمیرود.
بحارالانوار،ج93،ص321

احادیث امام صادق (ع) در مورد عمل و کار نیک

1-  کُونُوا دُعاةَ النّاسِ إلَی الْخَیْرِ بِغَیْرِ ألْسِنَتِکُم، ‌لِیَرَوا مِنْکُمُ الإجْتِهَادَ وَالصِّدْقَ وَالْوَرعَ.
مردم را از راهی غیر از زبان‌هایتان به خوبی دعوت کنید، به گونه‌ای که تلاش و راستگویی و پرهیزکاری را (در عمل) از شما ببینند.
مشکاة الأنوار، ص 30

2- إعمَلِ اليَومَ فِي الدُّنيا بِما تَرجُو بِهِ الفَوزَ فِي الآخِرَةِ
امروز در دنيا كاري كن كه به وسيله آن اميد رستگاري در آخرت داري
تحف العقول ، ص 306 .

3- مَن يَثِقَ بِاللَّهِ يَكفِهِ ما أهَمَّهُ مِن أمرِ دُنياهُ و آخِرَتِهِ
هر كه به خدا اعتماد كند ، خداوند كارهاي دنيا و آخرتش را ، كه او را بي قرار كرده اند، كفايت مي كند
تحف العقول ، ص 304 .

4- مَن قَبِلَ اللّه مِنهُ صَلاةً واحِدَةً لَم يُعَذِّبهُ وَمَن قَبِلَ مِنهُ حَسَنَهً لَم يُعَذِّبهُ؛
خداوند از هر كس يك نماز و يا يك كار نيك را قبول كند، عذابش نمى نمايد.
كافى، ج 3، ص 166، ح

5- ضَمِنتُ لِمَنِ اقتَصَدَ أن لايَفتَقِرَ
من ضمانت مي كنم كه هر كه ميانه روي پيشه كند ، فقير نشود
الخصال ، ص 9 .

6- كونوا دُعاةً لِلنّاسِ بِغَيرِ اَ لسِنَتِكُم، لِيَرَوا مِنكُم الوَرَعَ وَ الجتِهادَ وَ الصَّلاةَ وَ الخَيرَ، فَاِنَّ ذلِكَ داعيَةٌ؛
مردم را به غير از زبان خود، دعوت كنيد، تا پرهيزكارى و كوشش در عبادت و نماز و خوبى را از شما ببينند، زيرا اينها خود دعوت كننده است.
كافى، ج 2، ص 78، ح

7- بَرُّوا آبائكُم يَبَرَّكُم أبنائُكُم
به پدرانتان نيكي كنيد تا فرزندانتان به شما نيكي كنند
تحف العقول ، ص 359 .

احادیث امام صادق (ع) در مورد اخلاق

1- مَنْ ساءَ خُلْقُهُ عَذَّبَ نَفْسَهُ.
هر کس خوی بد دارد خود را شکنجه می‌دهد.
کافی، ج 2، ص 250

2- لايَتِمُّ المَعروفُ إلاّ بِثَلاثٍ : تَعجيلِهِ و تَصغيرِهِ و تَستيرِهِ
كار نيك تمام نمي شود مگر به سه چيز : شتاب در انجام دادن ، كوچك شمردن و پنهان داشتن آن
خصائص الائمه ، ص 100 .

3- مَنْ كَفَّ غَضَبَهُ سَتَرَ اللهُ عَوْرَتَهُ.
هرکس خشم خود را فروخورد، خداوند عیبهای او را می‌پوشاند
كافی، ج 2، ص 303

4- إیّاکُمْ وَالخُصُومَةََ فَإنَّهَا تَشْغَلُ القَلْبَ وَتُورِثُ النِّفاقَ وَتَکْسِبُ الصَّغائِنَ.
از خصومت بپرهیزید، زیرا که دل را به خود مشغول دارد و نفاق به ارث گذارد و باعث کینه‌توزی شود.
کافی، ج 2، ص 301

5-  بدرستی که اخلاق نیکو لغزش ها را ذوب می کند، همان گونه که آفتاب یخ را.

6- سه چیز اند که در هرکه باشند ایمانش کامل است :
– کسی که چون خشم نماید این امر او را از حق خارج نسازد.
– چون از چیزی خوشنود گردد این شادی او را به گناه نکشاند.
– کسی چون به قدرت رسید گذشت و بخشش نماید.
تحف العقول صفحه 339

7- حسان و نیكى كامل نباشد، مگر با سه خصلت: شتاب در آن، كم شمردن بسیار آن و منت ننهادن بر آن.
تحف العقول صفحه  323

8- لا یَنْبَغِی لِلْمَرءِ المُسلِْمِ أنْ یُؤاخِیَ الفاجِرَ وَلا الأحْمَقَ وَلا الکَذّابَ.
شایسته نیست که انسان مسلمان با بدكار، نادان و دروغگو برادری کند.
بحارالأنوار، ج 71، ص 205

بیشتر بخوانید: احادیث حضرت معصومه (س)

احادیث امام صادق (ع) در مورد صله رحم

1- صِلَةُ الرَّحِمِ تُهَوِّنُ الحِسابَ يَومَ القيامَةِ
صله رحم حساب را در روز قيامت آسان مي كند
بحار الأنوار ، ج 78 ، ص 210 .

2- مَنْ حَسُنَ بِرُّهُ بِأهْلِهِ زِیدَ في عُمْرِهِ.
هرکه با خانوادۀ خود خوش‌رفتار باشد، بر عمرش افزوده می شود.
کافی، ج 8، ص 219